| <-Παράρτημα για τις διαδρομές που πήρε ο Μωάμεθ Β’ το 1461 | Ενότητα 2: Σινώπη-> |
Ενότητα 1: Από το ακρωτήριο Κάραμβις μέχρι τη Σινώπη
Αν και ο Δαβίδ, αδελφός, «κήρυκας και πρόδρομος»1 του Αλεξίου Α’ Μεγάλου Κομνηνού, έφτασε στην Ἄμαστρι (Άμασρα) και την Ἡράκλεια τοῦ Πόντου(Ερεγλί) και τις κράτησε για λίγο στην εκστρατεία του κατά των Λασκαριδών το 1204-14, το πιο δυτικό παλαιό φυλάκιο της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας ήταν, μέχρι το 1214, το ακρωτήριο Κάραμβις(Κέρεμπε Μπουρουνού).2 Γεωγραφικά, το ταπεινό ακρωτήριο, στο οποίο συγκεντρώνονται σήμερα οι ψαράδες με μακριά καλάμια, ένα ακόμη πιο σημαντικό όριο. Σχολιαστές από τον Στράβωνα μέχρι το Βρετανικό Ναυαρχείο τονίζουν ότι το ακρωτήριο Κάραμβις είναι το πλησιέστερο σημείο της Ανατολίας προς το ακρωτήριο Σάριτς, το νοτιότερο άκρο της Κριμαίας, της Τραπεζούντιας Περατείας.3 Η Μαύρη Θάλασσα στενεύει εδώ μόνο σε 225 περίπου χλμ. από αυτά τα δύο ακρωτήρια, «από τα οποία χωρίζεται [αυτή] σε δύο θάλασσες»,4 «οι οποίες, λόγω των διαφορετικών ανέμων που πνέουν ταυτόχρονα σε καθεμία από αυτές, είναι συχνά πολύ ξεχωριστές».5 Το ακρωτήριο Κάραμβις είναι το δυτικότερο άκρο του τμήματος της Παφλαγονικής ακτής, το οποίο, εκτεινόμενο σχεδόν από τα ανατολικά μέχρι τα δυτικά, προεξέχει στον Εύξεινο. Το ανατολικότερο άκρο, σε απόσταση 140 χιλιομέτρων, είναι η χερσόνησος ακρωτηρίου Συριάς-Σινώπης, η οποία βρίσκεται ακόμη πιο βόρεια αλλά είναι λίγο πιο μακριά από την Κριμαία. Όμως οι επίμονες ιστορίες ότι οι ναυτικοί δεν χάνουν ποτέ από τα μάτια τους τη στεριά, όταν ταξιδεύουν από το ακρωτήριο Κάραμβις προς την Κριμαία, δύσκολα γίνονται πιστευτές.6
Από το ακρωτήριο Κάραμβις μέχρι τη Σινώπη, οι Παφλαγονικές Άλπεις παραλείπουν σε μεγάλο βαθμό τους πρόποδες και πέφτουν σχεδόν απευθείας στη θάλασσα. Σε αντίθεση με εκείνο που φαίνεται ότι ήταν διαδρομή κατά μήκος της ακτής, σε χρήση τον 12ο αιώνα,7 οι χερσαίες επικοινωνίες μεταξύ των μικρών οικισμών εξακολουθούσαν να είναι αδύνατες δυτικά του Ἀβώνου Τείχους (Ἰωνόπολις, Ginopoli, τώρα Ινέμπολου)8 το 1972. Οι παράκτιοι χωρικοί παρακολουθούν τη διεθνή ναυτιλία να αγκαλιάζει την ακτή αλλά είναι απομονωμένοι από τον έξω κόσμο και ο ένας από τον άλλο, από τις ιδιοτροπίες του καιρού στο ακρωτήριο.
Τρεις είναι οι ενδείξεις ότι η Κάραμβις ήταν κάτι περισσότερο από απλό ακρωτήριο. Το 1091 o (Άγιος) Θεόδωρος Γαβράς, ανεξάρτητος δούκας της Χαλδίας, απήγαγε από την Κωνσταντινούπολη τον γιο του Γρηγόριο, τότε όμηρο του Αλέξιου Α΄ Κομνηνού. Οι εκπρόσωποι του αυτοκράτορα συνάντησαν τους Γαβράδες κοντά σε αυτό που η Άννα Κομνηνή περιγράφει ως «πόλις που ονομαζόταν τοπικά Κάραμβις».9 Εδώ ο Θεόδωρος παρέδωσε τον γιο του. Η αναφορά της Άννας φαίνεται να είναι η μοναδική λογοτεχνική βυζαντινή αναφορά σε οικισμό πάνω ή κοντά στο ακρωτήριο. Όμως το 1608 ο Μπορντιέ πέρασε από το «Κάραμβις, στην άκρη του οποίου διακρίνονται ακόμη τα ερείπια κάποιας αρχαίας πόλης, τώρα… έρημης».10 Τέλος ο Εβλία παρατήρησε αινιγματικά για το ακρωτήριο ότι «πάνω στους βράχους υπάρχουν μερικές αξιόλογες επιγραφές».11 Όμως, κανένας περιηγητής δεν φαίνεται να αποβιβάστηκε πάνω ή κοντά στο ακρωτήριο.12
ΜΝΗΜΕΙΑ
Τίποτε δεν φαίνεται να επιβιώνει σήμερα στο ίδιο το ακρωτήριο. Όμως, περίπου 2 χλμ. ανατολικά του ακρωτηρίου Κάραμβις βρίσκεται το χωριό και η σκάλα του Φάκας. Tο 1972 ουσιαστικά προσεγγιζόταν μόνο από τη θάλασσα. Περίπου 500 μέτρα στην ενδοχώρα, με γωνία 100° από το χωριό Φάκας, υπάρχει βραχώδης λόφος. Ένα στοιχείο προβάλλει από προεξοχή στη νοτιοδυτική πλαγιά του. Αποτελείται από μικρού μήκους τοιχοποιία από ζώνες με τούβλα και πέτρες. Η τελευταία αποτελείται από τρία τμήματα χοντροκομμένων κομματιών σε κανονικές σειρές πάνω από βάση, που χωρίζονται από δύο λωρίδες τούβλων, η επάνω από τέσσερις και η κάτω από τρεις σειρές τούβλων (βλ. Παράρτημα). Τα τούβλα χωρίζονται από 7 εκ. ασβέστη και κονίαμα από συντρίμματα πήλινων σκευών με λίγα βότσαλα. Στην περιοχή υπάρχουν σπασμένα κεραμίδια κορυφογραμμής, αλλά δεν βρέθηκε άλλη τοιχοποιία μέσα στα χαμόκλαδα. Ο σκοπός αυτού του στοιχείου είναι ασαφής. Τοπικά γνωστό ως «το γενουάτικο χαμάμ», βρίσκεται κοντά σε πηγή και μπορεί να αποτελούσε μέρος πηγής. Παρέχει, όμως, στοιχεία μεσαιωνικού οικισμού, και ίσως ακόμη και της κωμόπολης Κάραμβις της Άννας Κομνηνής.
| <-Παράρτημα για τις διαδρομές που πήρε ο Μωάμεθ Β’ το 1461 | Ενότητα 2: Σινώπη-> |