Σημειώσεις Ενότητας 6

[←1]

Vryonis, Decline, 204. Kinneir (1813), 318.

[←2]

Αρριανός, 23. Περίπλους Ανωνύμου. 30. Miller, IR, στήλη 646. Ο Ιωαννίδης, Ιστορία, 207, σημειώνει παλαιούς τάφους και πλήθος εκκλησιών στο ακρωτήρι όπου ξεπροβάλλει ο Καρακλάρ Ντερέ, αλλά ο Bryer δεν μπόρεσε να βρει τίποτε από αυτά. Περίπου 1,5 έως 2 χλμ νότια του ακρωτηρίου βρίσκεται ψηλός τεπέ, πίσω από το οποίο λέγεται ότι υπάρχουν δύο παρεκκλήσια ενώ, σε χωριό που ονομάζεται Ασάρμα, περίπου 3 χλμ. στην ενδοχώρα, μεγάλη, και επομένως πιθανώς του 19ου αιώνα, εκκλησία.

[←3]

Στράβων, Γεωγραφία, 8.3.5, 8.6.16, 8.6.22, 8.7.1, 9.2,25.

[←4]

Tomaschek, Kleinasien, 80.

[←5]

Kretschmer, Portolane, 649. Thomas, Periplus, 251-52, 271. Delatte, Portulans, II, 32.

[←6]

Νικήτας Ακομινάτος (Χωνιάτης), εκδ. Βόννης, 463.

[←7]

Idrisi, επιμ. Jaubert, 393, επιμ. Nedkov, 96-97, και σημείωση 298 στη σελ. 146. Βλέπε Μακάριος (1658), II, 435.

[←8]

Απολλώνιος Ρόδιος, Αργοναυτικά, 2.1001-8 και Θεόφιλος, επιμ. Dodwell, σελ. xiii και 162, στο λήμμα “Calibs.” Για συζήτηση του ονόματος, βλέπε Magie, Roman Rule, I, 179, II, 1068-69.

[←9]

Cahen, P–OT, 100, 117.

[←10]

Κίνναμος, εκδ. Βόννης, 176. Νικήτας Ακομινάτος (Χωνιάτης), εκδ. Βόννης, 295-99, 462-63, 842. Ο Χωνιάτης παραθέτει χρησμό, υποτίθεται αναφερόμενος στον Ανδρόνικο Α’, γιατί το θέμα προέκυψε «από τόπο γεμάτο κρασί», δηλαδή Οίναιον. βλ. C. Mango, “The legend of Leo the Wise”, ZVI, 6 (1960), 63-64.

[←11]

Tafel-Thomas, Urkunden, 476.

[←12]

Λαζαρόπουλος, επιμ. Papadopoulos-Kerameus, FHIT, 61, 118. Vasiliev, Speculum, 11 (1936), 6.

[←13]

Πανάρετος, επιμ. Λαμψίδης, 63: ὥστε ἀοίκους γενέσ9αι τὰς χώρας ὅλας.

[←14]

Πανάρετος, επιμ. Λαμψίδης, 63-4.

[←15]

Πανάρετος, επιμ. Λαμψίδης, 66.

[←16]

Πανάρετος, επιμ. Λαμψίδης, 68.

[←17]

Πανάρετος, επιμ. Λαμψίδης, 72.

[←18]

Πανάρετος, επιμ. Λαμψίδης, 72.

[←19]

Πανάρετος, επιμ. Λαμψίδης, 73.

[←20]

Jerphanion, MélUSJ, 5 (1912), 135-141. 13 (1928), 39-40: Le site est un des plus sauvages que nous avons rencontrés en Asie Mineure. Πρβλ. Στράβων, Γεωγραφία, 12.3.31. Βλέπε τώρα Ελισάβετ Α. Ζαχαριάδου, «Η Τραπεζούντα και οι Τούρκοι (1352-1402)», ΑΠ, 35 (1978), 344.

[←21]

Tarhan, Χάρτης. Τοπικές πληροφορίες στο Ακ-κους.

[←22]

Πανάρετος, επιμ. Λαμψίδης, 79.

[←23]

Χαλκοκονδύλης, εκδ. Βόννης, 64-65.

[←24]

Πανάρετος, επιμ. Λαμψίδης, 80.

[←25]

Clavijo (1404), 108.

[←26]

Iorga, Sarrazines, 33: coururent toute la Mer Maior et prirent sur lesdits Turs pluseurs navires et ung chateau nommé Onyo, lequel ilz brulèrent. Et de là alèrent veoir l’empereur de Trapezonde…

[←27]

Bryer, BK, 19-20 (1965), 183 και σημ. 32, 191 και σημ. 61.

[←28]

Evliya (1644), II, 40.

[←29]

Bryer and Winfield, ΑΠ, 30 (1970), 243-48. O. Bora, Yeşil Ünye Rehberi (Άγκυρα, 1969), 69. S. Eyice, “X. Hommaire de Hell ve Jules Laurens,” BTTK, 27 (1963), 98, 104, εικ. 17, 30.

[←30]

PRO FO 195/101. Επιστολή της 9ης Οκτωβρίου 1839.

[←31]

Hamilton (1836), I, 270-78.

[←32]

Μακάριος (1658). II, 435. Βλέπε Laura Ridding, The Travels of Macarius (Λονδίνο. 1936), 110.

[←33]

Ritter, Erdkunde, XVIII, 847. Kinneir (1813). 318.

[←34]

Bzhshkean (1819), 55. Lebeau, Bas Empire, XX, 486 σημ. 3. Ritter, Erdkunde, XVIII, 847. Bore, Ünye (βλ. σημείωση 29), 73.

[←35]

Μακάριος (1658), II. 435.

[←36]

Hamilton (1836), 279.

[←37]

Hell (1838), II, 369.

[←38]

PRO FO 526/14. Black Sea Pilot, 401.

[←39]

Tarhan, Χάρτης. Ανυπόγραφο άρθρο “Ordu”, Türkiye Turizm, 5 (27) (Αύγουστος 1965), 52.

[←40]

Hell (1838), II, 368. Αρριανός, 23. Bore, Ünye (βλ. σημ. 29), 71-72.

[←41]

Miller, IR, στήλη 646.

[←42]

Hamilton (1836), 274, 277-78. Winfield and Wainwright, AnatSt, 12 (1962), 134. Πληροφορίες από παιδιά της περιοχής που είχαν σκαρφαλώσει στον τάφο.

[←43]

Bzhshkean (1819), 55. Lebeau, Bas Empire, XX, 486 σημ. 3. Jerphanion, MetUSJ, 13 (1928), 16, 22-23, 40. Texier, Asie Mineure, 619-20.

[←44]

Ο. Λαμψίδης, «Ἡ Χρονικὴ Σύνοψις τοῦ Μανασσῆ καὶ ἕν ἅσμα τοῦ Γαβρᾶ», ΑΠ, 22 (1958). 199-219. Του ίδιου, «Τὸ ἀκριτικὸν ἕπος καὶ τὸ ἅσμα τοῦ Γαβρᾶ», ΑΠ, 23 (1959), 33-38. Bryer, Gabrades, 168 και σημείωση 22. Και του ίδιου στο ΑΠ 30 (1970), 248 σημ. 1.

[←45]

Γ.Κ. Σπυριδάκης, «Ποηταί δημωδῶν ἁσμάτων εἰς Τραπεζοῦντα κατὰ τὸν ΙΔ’ αἰῶνα», ΑΠ, 16 (1951), 263-66.

[←46]

Zitie prepodohnago Afanasija Afonskage, επιμ. I. Pomialovskij (Αγία Πετρούπολη, 1895), 3. Όχι στο L. Petit, “Vie de Saint Athanase l’Athonite”, AnalBoll. 25 (1906), 13.

[←47]

Melik Danişmendname, επιμ. Melikoff, I, 434-35.

[←48]

Τριανταφυλλίδης, Φυγάδες, 18-22, 29-35, 47. Legrand, Chansons, 76-78. Marcellus, Chants, Ι, 94-97. Α. Παπαδόπουλος, ΑΤΠ, 2 (1886), 391-92. Το ανώνυμο Τ’Ὡργιᾶς τὸ κάστρον, ΠΦ, 1 (Μάρτιος 1936), 26-27. Και το σύγχρονο ποντιακό έργο, Τό Κάστρο τῆς Ὡριᾶς, του Κ. Καλλίδη, σε σειρά ΠΦ, 1 (1936). Παρόμοιες ιστορίες υπάρχουν για τα κάστρα του Ταρσού, της Κορδύλης, της Ζάρας και της Άννας, κόρης του τελευταίου Μεγάλου Κομνηνού. Στα τουρκικά, τέτοια κάστρα ονομάζονται συχνά “Κιζ Καλέ”.

[←49]

Το παλάτι των Μεγάλων Κομνηνών στην Τραπεζούντα λέγεται «Καρά Κιζίν Καλέ» («Κάστρο του Μαύρου Κοριτσιού»): Miller, Τραπεζούντα. 106-7.

[←50]

Γ.Κ. Σπυριδάκης, Τὸ δημῶδες ἅσμα τοῦ Κάστρου τῆς Ὡριᾶς, Ἐπ. Λαογρ. Ἀρχ., 13-14 (1960-61), 3-34.

[←51]

Τριανταφυλλίδης, Φυγάδες, 32. Ιωαννίδης, Ιστορία, 206-7.

[←52]

Jean d’Arras, επιμ. A.K. Donald, Conte de Melusine (Λονδίνο, 1895), I, 15-16.

[←53]

Jean d’Arras, επιμ. A.K. Donald, Ι, 15-16.

[←54]

Jean d’Arras, επιμ. A.K. Donald, Ι, 15-16.

[←55]

Mandeville, επιμ. Hamelius, I, 97-98, II, 89.

[←56]

Mandeville, επιμ. Hamelius, I, 97-99, II, 89.

[←57]

Jean d’Arras, επιμ. A.K. Donald, 15-16.

[←58]

Clavijo (1404), 108.

[←59]

Schiltberger (1402), 41-41.