Σημειώσεις Ενότητας 19

[←1]

Πανάρετος, επιμ. Λαμψίδης, 71, 77. FHIT, 86. Κανδηλάπτης, ΠE, 3 (1952), 1325-26, 1372-73. Τριανταφυλλίδης, Ποντικά, 105-10. Honigmann, Ostgrenze, 54. W. Strecker, “Topographische Mitteilungen über Hocharmenien,” Zeitschrift für Allgemeine Erdkunde, ΙΙ (1861), 354. Cuinet, Turquie d’Asie, I, 121-28. Gümüşhane il yıllığı (Άγκυρα, 1967), 131-35. Η σύγχρονη πόλη του Σιράν είναι το Καρατζά των περιηγητών.

[←2]

Βλέπε σελ. 52.

[←3]

Βλέπε σελ. 30.

[←4]

Gelzer, Texte, 576-77. Parthey, Notitiae, 120 αριθ. 477, 217 αριθ. 583, 259 αριθ. 434. F.C. Conybeare, “On some Armenian Notitiae”, BZ, 5 (1896), 132. FHIT, 86.

[←5]

Κανδηλάπτης, ΧΠ, 3 (21-22) (Μάιος-Ιούνιος 1946), 505 και ΠΕ, 3 (1952), 1372.

[←6]

Κανδηλάπτης, ΠΕ, 2 (1951), 944-45. Bryer, Isaac, and Winfield, ΑΠ, 32 (1973), 225-28. Papadopoulos-Kerameus, ΙΒ, IV, 258. Όχι στο Κυριακίδης, Σουμελά.

[←7]

Bees, Byzantion, 1 (1924), 130-33.

[←8]

Janin, στο λήμμα “Cheriane,” DHGE, XII, στήλες 632-33.

[←9]

Otto Cuntz, Itineraria Romana (Λειψία, 1929), I, 29, 31. Miller, IR, στήλες 675-76.

[←10]

Notitia dignitatum (ανατύπ. Φρανκφούρτη Μάιν, 1962), 83-85.

[←11]

Gelzer, Texte, 559, 580. Parthey, Notitiae, 126 αριθ. 641, 221 αριθ. 719: Ἀραβράκων.

[←12]

Κωνσταντίνος Πορφυρογέννητος, De Thematibus, επιμ. Pertusi, 74, 142: Πλατυνομένη δὲ πρός τε τὴν Ἀραβακηνῶν πόλιν τὴν τοῦ περιφανεστάτου καὶ μεγαλομάρτυρος Εὐστρατίου πατρίδα καὶ διήκουσα μέχρι Νικοπόλεως…

[←13]

PG, 116, στήλη 501.

[←14]

C. Mango and I. Sevcenko, “Three Inscriptions of the Reigns of Anastasius I and Constantine V”, BZ, 65 (1972), 382.

[←15]

Βλέπε σημείωση 2. Oikonomides, Listes, 359, 363. Και A. Bryer, “An Excursus on Mananalis, Samosata of Armenia and Paulician Geography”, στο Iconoclasm, επιμ. A. Bryer και J. Herrin (Μπέρμιγχαμ, 1977), 83.

[←16]

Vryonis, Decline, 37-38.

[←17]

J. Laurent, Byzance et les Turcs Seldjoucides dans l’Asie occidentale jusqu’en 1081 (Nancy, 1913), 24-26, 75.

[←18]

Millet and Rice, Painting, 44.

[←19]

Προκόπιος, Περί κτισμάτων, 3.7.1: «ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός έχτισε ένα υδραγωγείο που το ονόμασαν Υδραγωγείο του μάρτυρα Ευγενίου». Σχετικά με τα υδραγωγεία που κατονομάζονται από μάρτυρες, βλέπε H. D(elehaye), “L’aqueduc de S. Socrate a Zenonopolis,” AnalBoll, 30 (1911), 316-20.

[←20]

F. Conybeare, “Ananias of Shirak (AD. 600-650 ca.)”, BZ, 6 (1898), 572-74, όπου αντί για “Eugenia”, θα έπρεπε πιθανώς να διαβάζει κανείς Eugenios.

[←21]

Βλέπε σημείωση 10.

[←22]

PG, 114, στήλη 1208.

[←23]

FHIT, 53-58. Janin, EMGCB, 266 και σημείωση 9.

[←24]

Βλέπε σελ. 223.

[←25]

Ο Ξιφιλίνος αναφέρεται στην πραγματικότητα στους Σαράντα Μάρτυρες της Σεβάστειας, και στον «Μέγα Ευστράτιο» (αλλά, κατανοητά, όχι στους συντρόφους του). Λαμψίδης, ΑΠ, 18 (1953), 140, 144. Πρβλ. FHIT, 12-14.

[←26]

Cumonts, SP, II, 330: La conquête seldjoucide dut provoquer sa ruine, mais il serait étonnant que rien n‘indiquât plus aujourd‘hui l‘emplacement du camp romain ni celle de l‘église byzantine.

[←27]

Bryer and Winfield, ΑΠ, 30 (1970), 354. Bryer, Isaac, and Winfield, ΑΠ, 32 (1972-73), 236.

[←28]

H. Grègoire, “Geographie Byzantine”, BZ, 19 (1910), 59-61. Sevcenko and Mango, ΒΖ, 65 (1972), 379-84.

[←29]

Βλέπε σημείωση 12.

[←30]

Προσωπική παρατήρηση από τον Bryer.

[←31]

FHIT, 86. Janin, EMGCB, 262-63, 267.

[←32]

Bryer, “Gabrades”, 181-82. Bryer, Fassoulakis, and Nicol, Byzantinoslavica, 36 (1975), 39-41.

[←33]

FHIT, 87.

[←34]

Κανδηλάπτης, ΠΕ, 2 (1951), 1209. Αυτός και ο Ιωαννίδης (Ιστορία, 253), κάνουν τη Λευκόπετρα «ακριτικό» κάστρο. Ο Κανδηλάπτης φτάνει στο σημείο να τη διεκδικεί ως «θερινό ανάκτορο» του ίδιου του Διγενή.

[←35]

Ιωαννίδης, Ιστορία, 252-53. Τριανταφυλλίδης, Ποντικά, 107. Κανδηλάπτης, ΧΠ, 2 (14) (Οκτώβριος 1945), 332. Bryer and Winfield, ΑΠ, 30 (1970), 354-68. Bryer, Isaac, and Winfield, ΑΠ 32 (1973), 236. Τα σύγχρονα τοπωνύμια προέρχονται από το Gümüşhane il yıllığı, αλλά δεν βρίσκονται ακόμη σε λαϊκή χρήση και είναι συχνά άγνωστα στους χωρικούς, που διατηρούν παλιά τουρκικά ονόματα και συχνά γνωρίζουν τα πρωτότυπα ελληνικά.

[←36]

Gelzer, Texte, 557, 576. Parthey, Notitiae, 120 αριθ. 479, 217 αριθ. 585, 259 αριθ. 436. Μπέης, Byzantion, 1 (1924), 120-21. Χρύσανθος, ΑΠ, 4-5 (1933), 154-55. Αρχαιολογικό Μουσείο, Άγκυρα, Soumela MS 27, φυλ. 1, με ημερομηνία 6 Μαρτίου 1737.

[←37]

Bryer and Winfield, ΑΠ, 30 (1970), 314 σημ. 2. Bryer, Isaac, and Winfield, ΑΠ, 32 (1972-73), 126 σημείωση.

[←38]

J. Markwart, Südarmenien und die Tigrisquellen nach griechischen und arabischen Geographen (Βιέννη, 1930), 429 σημ. 1. Βλέπε Gelzer, Texte, 582, για άλλο παράδειγμα. Είμαστε ευγνώμονες στον κ. Levon Avdoyan για τη συζήτηση.

[←39]

FHIT, 85-86. Πανάρετος, επιμ. Λαμψίδης, 71.

[←40]

Κανδηλάπτης, ΧΠ, 3 (21-22) (Μάιος-Ιούνιος 1946). Οι κάτοικοι του χωριού ανέφεραν αναμνήσεις από ετήσιο πανηγύρι στο Kέπτσελι στη γιορτή της Κοίμησης. Είμαστε ευγνώμονες στον Ali Kurt Bey του Νορσούν για πληροφορίες.

[←41]

Πρβλ. C. Ducange, Glossarium ad Scriptores Mediae et Infimae Graecitatis, II (Λυών, 1688), Παράρτημα, στήλη 138, στο λήμμα Μώμιον, επικαλούμενος τον τότε αδημοσίευτο Cod. Reg. 2686, φύλ. 436 (για τη βυζαντινή μούμια). W.R. Dawson, “Mummy as a drug,” Proceedings of the Royal Society of Medicine (Section on History of Medicine), 21 (Νοέμβριος 1927), 34-39. Heyd, Commerce, II, 635-36. Ibn Hauqal, Configuration de la Terre (Kitab Sural at-Ard), επιμ. J.H. Kramers and G. Wiet, II (Παρίσι, 1964), 294 (“mumiyay”). Pegolotti, Pratica, επιμ. Έβανς, 422-23. Ευχαριστούμε τον καθηγητή Ν. Παναγιωτάκη (ο οποίος πρόκειται να δημοσιεύσει επιστολή ενός Φατιμίδη ηγεμόνα προς τον Ρωμανό Β’) για ενημέρωση.

[←42]

Βλ. Πανάρετος, επιμ. Λαμψίδης, 61. FHIT, 30-31, 76, 116-32. Βησσαρίων, επιμ. Λάμπρος, NE, 13 (1916), 192. Cahen, P–OT, 125.

[←43]

Βλ. Bryer, BZ, 66 (1973), 334 σημ. 9.

[←44]

Πανάρετος, επιμ. Λαμψίδης, 68, 74, 79. Clavijo (1404), 120. επιμ. Estrada, 83. Bryer, DOP, 29 (1975), 125, 132-33, 144-45.

[←45]

Βλ. τα παραδείγματα στο Ερζιντζάν, στο EI², στο λήμμα “Erzindjan.”

[←46]

Πανάρετος, επιμ. Λαμψίδης, 71.

[←47]

Πανάρετος, επιμ. Λαμψίδης, 71.

[←48]

Πανάρετος, επιμ. Λαμψίδης, 77.

[←49]

Κριτόβουλος, επιμ. Müller, Fragmenta, V, 139-40. επιμ. Grecu, 277-83.

[←50]

Βλ. Bryer, DOΡ, 29 (1975), 129.

[←51]

Ιωαννίδης, Ιστορία, 252-53. Τριανταφυλλίδης, Ποντικά, 107. Bryer and Winfield, ΑΠ, 30 (1970), 314-20.

[←52]

Clavijo (1404), 125-26, 130, επιμ. Estrada, 86-90, 92 (“Trata”). Μ&Μ, Α&D, II, 154. Wachter, Verfall, 9. Fallmerayer, Trapezunt, 209-10. Bryer, DOP, 29 (1975), 149 σημ. 143.

[←53]

Ouseley (1812), ΙΙΙ, 477.

[←54]

Ouseley (1812), ΙΙΙ, 477.

[←55]

Bryer, Isaac, and Winfield, ΑΠ, 32 (1972-73), 236-38. Κανδηλάπτης, ΠΕ, Ι (1950), 142.

[←56]

Ο Taylor (1866), 290, αναφέρει: «Από αυτά [δηλ. του Ουλουσιράν] τα ερείπια, καθώς επίσης και από εκείνα της Μούμεα, σε λόφο 2 μίλια βορειοδυτικά του, οι αγρότες προμηθεύονται πολλά αρχαία νομίσματα, ρωμαϊκά, βυζαντινά και σελτζουκικά. Κάποια λίγα μου προσφέρθηκαν προς πώληση αλλά κανένα ενδιαφέρον».

[←57]

Taylor (1866), 289.

[←58]

Κανδηλάπτης, ΠΕ, 2 (1951), 797.

[←59]

Miller, IR, στήλη 676. Cumonts, SP, II, 321. Για την εκκλησία του Αγίου Γρηγορίου του 19ου αιώνα στο χωριό, βλέπε Bryer and Winfield, ΑΠ, 30 (1970), 350-53.

[←60]

Βλέπε σελ. 169.

[←61]

Βλέπε σελ. 169.

[←62]

Βλέπε σελ. 25.

[←63]

Synaxarium CP, 305-6, 406-7, 409, 521, 767-68. Για τους Σαράντα Μάρτυρες της Σεβάστειας, βλ.: O. von Gebhardt, Acta Martyrum Selecta. Ausgewichen Märtyrerakten und andere Urkunden aus der Verfolgungszeit der christlichen Kirche (Βερολίνο, 1902), 166-81. Για τους Πέντε Αγίους των Αραβράκων, βλέπε: PG, 116, στηλ. 467-505. Αναφορές στον Άγιο Ευστράτιο στο Θεοφάνης, εκδ. Βόννης, Ι, 19 (σχόλιο), και (στον 14ο αιώνα), PG, 145, στήλη 1233C. H. Delehaye, Les Passions des Martyrs et les genres litteraires (Βρυξέλλες, 1921), 266-68. D. Mallardo, Il calendario marmoreo di Napoli (Ρώμη, 1947), 25, 162, 167, 186. J.G.C. Anderson, “The Road-System of Eastern Minor Asia with the Evidence of Byzantine Campaigns”, JHS, 17 (1897), 44, χάρτης. Ramsay, Asia Minor, 275, 286, χάρτης απέναντι από σελ. 266. Ph. Jacquet, στο λήμμα “1. Eustrate,” DHGE, XVI, στήλη 48. P. Delvos, “L’oeuvre de Guarimpotus, hagiographe napolitain”, AnalBoll, 76 (1958), 151-87. Cumonts, SP, II, 328-30. Για τους Τέσσερις Αγίους της Τραπεζούντας, βλέπε: O. Λαμψίδης, Ἅγιος Εὐγένιος ὁ Τραπεζούντιος. Ἀνέκδοτα κείμενα, ΑΠ, 18 (1953), 97-128. και FHIT, passim. Περί των Επτά Αδελφών της Λαζίας, βλέπε 83-84.